گزارش فعالیتها مركز مشاوره بيماريهاي رفتاري و عفوني

مقدمه:

عفونت HIV وايدز به تنهائي، بواسطه ماهيت خاص خود به صورت يك معضل اجتماعي، اقتصادي، رواني، يكي از اساسي ترين خطرات تهديد كننده سلامت انسانها بوده بر كليه جوانب زندگي انسانها تاثير ميگذارد. اين بيماري بواسطه ميزان بروز و شيوع و ميزان كشندگي بالا و دوره كمون طولاني با ميزان انتقال بالا، يكي از اولويت هاي بهداشتي ، اجتماعي نه تنها كشور ما بلكه جهان بشمار ميرود و مبارزه با آن يك فوريت اساسي است. بدين علت وزارت بهداشت در برنامه استرات‍‍ژيك 5ساله(81-86) كنترل HIV/AIDS11 استراتژي رادرنظر قرارداد كه استراتژي پنجم راه اندازي مراكز مشاوره داوطلبانه (VCT)ميباشد كه بدين جهت مركز مشاوره در سال 1381 راه اندازي شد.

HIV/AIDSدرخراسان رضوي:

استان خراسان رضوي بخصوص مشهد بخاطر جمعيت زياد وحاشيه هاي فراوان ووجود مهاجرين از نقاط بالقوه خطرناك كشور ميباشد.البته در حال حاضر نسبت به كل كشور موارد HIV/AIDS زياد نميباشد ولي وجود رفتارهاي پرخطر فراوان در اين نقاط خطر را افزايش ميدهد.

اولين مواردHIV/AIDS در خراسان در موارد هموفيلي در اوايل دهه 70 ديده شد. بدنبال آن در سالهاي 1375 و1376 افزايش شديد در موارد HIV+ ديده شد كه به علت انتقال تعدادي از زندانيان زندان آب حيات كرمان به زندان مشهد(سنگ بست) روي داد.سپس پيك دوم افزايش موارد HIV+ در سال 1381 ديده شد كه به علت راه اندازي مركز مشاوره بيماريها وفعاليتهاي بيماريابي آن بود.

مركز مشاوره بيماريهاي رفتاري وعفوني:

مركز مشاوره بيماريهاي رفتاري وعفونيمركزي است كه قابليت انجام خدمات آموزشي، مشاوره، آزمايش داوطلبانه HIV ، پيشگيري، مراقبت و درمان مبتلايان به HIV و ايدز و خانواده هاي آنها و آموزش ، مشاوره و آزمايش داوطلبانه HIV، براي گروههاي در معرض خطر را داشته باشد اما متاسفانه مركز فاقد چارت مصوب ميباشدودر بكارگيري پرسنل ونيروهاي لازم با مشكل مواجه است. در حال حاضر 6نفر شامل پزشك،كارشناس بيماريها،روانشناس،مددكار،ماما كه وظايف پذيرش را نيز انجام ميدهد وخدمتگزار در مركز مشغول به كار ميباشند.

گيرندگان خدمت (گروههاي هدف) در مركز مشاوره:

1. افراد مبتلا به HIV/ AIDS
2. خانواده افراد مبتلا
3. داوطلبين اختياري مشاوره
4. مصرف كنندگان تزريقي مواد و/يا سابقه تماس جنسي پرخطر
5. افراد با شكايت يا علامت بيماريهاي آميزشي
6. افراد با سابقه تماس با خون

1. پيگيري فعال و دعوت از افرادي كه شناسايي و گزارش شده اند
   • تلفني:130 مورد
   • منزل:56 مورد
   • از طريق سازمانهاي ديگر(زندان ومركز گذري):120 مورد
2. تشكيل پرونده با كد اختصاصي، پس از تشخيص HIV

· از 24 مورد تائيدي سال 84 براي 16 نفرپرونده تشكيل شده وفعال ميباشندو6نفر مربوط به استان ديگر و2نفر تحت پيگيري ميباشند.

3. مشاوره با فرد مبتلا به منظور كمك به وي و خانواده اش در پذيرش بيماري و كاهش رفتارهاي پرخطر و ايجاد رفتار سالم حداقل ماهي يكبار. بديهي است مشاوره با افراد خانواده تنها در صورت رضايت فرد مبتلا انجام خواهد شد.

· براي 16 مورد جديد فعال مشاوره صورت گرفته است وبه تعداد 583 مورد مشاوره با افراد HIV+ قديمي شده است.

4. معاينه كامل ، بررسي وضعيت بيمار از نظر بيماريهاي همراه ، تعيين مرحله بيماري وثبت نتايج و يافته ها در فرم هاي بررسي و پيگيري باليني و تكميل پرونده بيمار
5. درخواست آزمايش هاي مورد نياز و تكرار آن براساس دستورالعمل
6. اقدامات پيشگيري براي سل، PCP ، درصورت لزوم و پيشگيري زنان باردار HIV مثبت، جهت پيشگيري انتقال عفونت به نوزاد

· سل:9مورد داروي پيشگيري سل گرفته اند

· PCP:4نفرداروي پيشگيري از پنوموني پنوموسيستيس كاريني گرفته اند

7. واكسيناسيون: واكسنهاي هپاتيت ،توام، پنوموكوك ،آنفلوانزا براي اين افراد تلقيح مي گردد.

· هپاتيت:56مورد

· توام:8مورد

· آنفلوانزا33مورد

· پنوموكك9مورد

· تست مانتو22مورد(PPD)

·

8. تجويز دارو وانجام درمان هاي سرپائي موردنياز ازجمله:

· سل: درمان كليه مبتلايان به سل تحت نظارت مستقيم و به روش DOTS در سال 84 يك مورد.

· سايرعفونتها: بنا به ضرورت و درصورت لزوم كه موارد متعدد آبسه ها وعفونتهاي پوستي وريوي تحت درمان بوده اند.

· اختلالات رواني : درصورت لزوم تجويز داروهاي ضد افسردگي و ضد اضطراب و… با معرفي به متخصص روانپزشكي در بيمارستان حجازي.

· درمانهاي سندروميك: درصورت لزوم تجويز انواع مسكنها و سداتيوها و…..

· درمان موارد خاص همانند زونا 3مورد وسل 1مورد

· درمانهاي متفرقه حدود 200 مورد كه داروهاي لازم همگي به رايگان در اختيار بيماران قرار داداه شده است.

9. درمان ضدرتروويروسي: اين درمان تنها با نظارت مستقيم متخصص عفوني و مشاور، طبق راهنماي درمان ضدرتروويروسي، براي بيماران واجد شرايط آغاز مي گردد ودر مركز مشاوره تحويل دارو و پيگيريهاي بعدي با نظارت متخصص عفوني انجام مي گيرد.

· درمان اصلي ايدز 2مورد شروع شده و2مورد در سال 84 ادامه داشته است.

· هر هفته يك روز متخصص عفوني بيماران را ويزيت مينمايدكه در سال84 ،40 بار ويزيت هفتگي داشته است.

10. ارجاع: افراد در صورت لزوم براي دريافت اقدامات تخصصي تر و يا خدمات حمايتي به سطوح ذيل ارجاع مي شوند:

· ويزيت متخصصين عفوني يك روز در هفته در محل مركز مشاوره

· ارجاع براي مشاوره هاي تخصصي كه با مددكاري بيمارستانها در اين زمينه هماهنگ شده است. ارجاع تخصصي بيماران:50مورد(بيمارستانهاي امام رضا(ع)،قائم،خاتم وشريعتي)

· بيمارستانها جهت درمانهاي بستري و يا اعمال جراحي در مورد اعمال جراحي مشكلاتي داريم

· دندانپزشكي فعلا مشكل داريم البته مواردي با دانشكده دندانپزشكي هماهنگ شده ولي مشكل كماكان باقي است. دندانپزشكي:3مورد ارجاع شده اند.

· بهزيستي جهت ترك اعتياد كه با بهزيستي مشهد هماهنگي شده است. 10نفر در سال 84 معرفي شده اند.

· كميته امداد و هلال احمر و…. جهت دريافت خدمات حمايتي كه كميته امداد خانواده افراد HIV+ را تحت پوشش قرار داده است.به كميته امداد10 نفر معرفي شده اند و2 نفر جهت خريد عينك به سازمان خيريه معرفي شده اند.

· مركز گذري ومركز نگه دارنده متادون در بيمارستان حجازي براي دريافت متادون

· به مركز مراقبت بعدخروج زندانها5نفر معرفي شده اند.

11. ارائه خدمات تنظيم خانواده: به منظور پيشگيري از بارداري افراد متاهل و همچنين جلوگيري از انتقال عفونت با توزيع كاندوم.

· از 13 نفر فرد متاهل كه مراجعه مكرر به مركز مشاوره دارند 10 نفر از كاندوم استفاده مينمايند.

12. اصول كاهش آسيب (Harm Reduction ) :

· آموزش روشهاي مناسب كاهش آسيب.

· تحويل سرنگ رايگان به مصرف كنندگان مواد تزريقي

· تحويل داروهاي مسكن و… و داروهاي ترك اعتياد

· درمان با داروهاي جايگزين مثل متادون

· مشاوره و آموزش به منظور تغيير روش مصرف از تزريقي به تدخيني و يا خوراكي

• كمك به ترك اعتياد (ارجاع به مراكز مخصوص)در صورت اعلام آمادگي بيمار
• سرنگ:1250 عدد به 56 نفر
• كاندوم:96بسته به 74 نفر
• متادون:26 نفر تحت درمان نگه دارنده متادون هستند.
12. تحويل كاندوم به كليه متقاضيان تحت مراقبت مركز اعم از مجرد و يا متاهل
13. پذيرائي: به منظور ايجاد فضائي دوستانه و صميمي كه منجر به پذيرش بهتر بيماران و ايجاد آرامش در آنان مي گردد.
14. تشكيل گروه هاي همسان در بين بيماران به منظور ايجاد حس همياري و تعامل در آنان .اين گروهها در زمينه هاي مختلف زير فعاليت مي كنند:

· بيماريابي و معرفي مركز به افراد با رفتارهاي پرخطر

· تشكيل جلسات گروه درماني و آموزش به ساير بيماران و يا افراد در معرض خطر

· همياري در حفظ بهداشت محيط جامعه و معدوم كردن سرنگ و …. از سطح شهر

· انجام مشاوره با افراد جديد

· تشكيل تيم هاي ورزشي و اردوهاي فرهنگي ورزشي كه در دست اقدام است.

· همياري در انجام امور مركز مشاوره (دادن نوبت ، ايجاد نظم و انضباط در مركز و…)

· تشكيل گروههاي رابط سلامت در جامعه براي ارائه خدمات Harm Reduction به گروههاي پرخطري كه به مركز مراجعه نمي كنند (reach out) كه با جهاد دانشگاهي در اين زمينه براي گروههاي دانشجويي هماهنگ شده است ويك هسته دانشجوئي فعال ميباشد.

· گروه هميار مادران:يك بار درسال 84 تشكيل شده است.

· گروه هميار زنان HIV+::يك بار درسال 84 تشكيل شده است.

· گروه هميار مردانHIV+::يك بار درسال 84 تشكيل شده است.

16. ويزيت در منزل در موارد ذيل انجام مي گيرد:

· موارد استثنايي كه نياز به مشاوره خانواده دارند

· عدم توانايي بيمار در مراجعه به مركز (home care )

· پيگيري فعال در صورت عدم مراجعه بيماربا دقت كامل وحفظ اصول محرمانه بودن اسرار.

· در سال 84، 27 مورد ويزيت در منزل انجام شده است.

17. تكميل پرونده ها و فرم هاي مربوطه ونيز ثبت و تكميل برنامه كامپيوتري

· فعاليتهاي مشاوره:

1. مشاوره فردي:2081 نفر(شامل موارد هپاتيتها،اچ تي ال وي و...)

2. مشاوره افراد با رفتارهاي پرخطر:932 نفر

3. مشاوره با افراد HIV+ 599 مورد

4. مشاوره گروهي افراد اچ آي وي مثبت يك مورد

5. مشاوره افراد با بيماري آميزشي 21 مورد

6. مشاوره موارد آسيب سر سوزن وشغلي 20 مورد

7. مشاوره دانشجويان وعلاقه مندان

8. بازديد از مراكز گذري وآموزش پرسنل اين مراكز

· فعاليتهاي مددكاري:

1- بازديد از منزل بيماران : در زمينه فعاليتهاي حمايتي بازديد از منزل از تمام بيماران تحت پوشش مركز صورت گرفته ، ( 27 مورد بازديد از منزل )

2- كمكهاي غير نقدي از قبيل بن غير نقدي ، برنج و روغن :

كمكهاي غير نقدي به مبلغ يك ميليون تومان ( بن غير نقدي ) كه بر اساس وضعيت خانواده بيماران تقسيم بندي شده است كه افراد بي سرپرست مبلغ 000/600 ريال ( 5 خانواده ) و افراد متاهل مبلغ 000/500 ريال ( 4 خانواده ) و افراد مجرد مبلغ 000/300 ريال ( 16 خانواده ) و مبلغ 000/200 ريال ( 1 خانواده ) به خانواده آنها تحويل داده شد و ليست اسامي در بايگاني مددكاري موجود مي باشد . كمكهاي غيرنقدي ديگراز قبيل برنج و روغن نيز كه از طريق مركز هماهنگي با امور خيريه ها تحويل مددكاري شده است .

3- تهيه بليت اتوبوس درون شهري ( ماهيانه جهت بيماران تحت پوشش )

به20 نفر بليط داده شده است.

4- تهيه جهيزيه : براي دو نفر هماهنگي لازم با موسسات خيريه انجام گرديد.

5- ايجاد اشتغال زايي : معرفي 3 نفر جهت در كارخانه وشروع به كار دو نفر خانواده فرد HIV+

6- اعطاي وام اشتغال به 7نفر از بيماران به مبلغ6000000ريال به كمك يكي از خيرين

7- اعطاي كمك بلا عوض به يكي ازخانمهاي بي سرپرستبه مبلغ500000ريال به كمك يكي از خيرين

8- ارجاع به بيمارستانها و هماهنگي با واحدهاي مددكاري ( جهت خدمات پاراكلينيكي )

· بيمارستان خاتم الانبياء :‌2 نفر جهت معاينه چشم

· بيمارستان امام رضا : 7 نفر جهت متخصص ارتوپدي و گوش و حلق و بيني و...

· بيمارستان قائم : 6 نفر جهت متخصص ارتوپدي

· بيمارستان هاشمي نژاد : 1 نفر جهت زنان و زايمان ( لازم به ذكر است كه جهت بستري شدن بيمار اقدامات لازم انجام گرديد و كل هزينه ها رايگان انجام شد . )

9- هماهنگ كردن با موسسات خيريه براي تحت پوشش قرار گرفتن زنان بي سرپرست HIV+و همراهان و خانواده افراد HIV+

10- معرفي به موسسات و سازمانها ( كميته امداد ، بهزيستي ) براي اقدامات حمايتي

11- ايجاد تسهيلات بيمه ( مكاتبات با كميته امداد جهت بيمه كردن خانواده بيماران HIV+) كه موفقيت آميز بوده

12- خريد عينك جهت 2نفر

آمارموارد HIV+:به تفكيك مكان

كل افراد اچ آي وي مثبت شناسائي شده314 نفر :

آمار به تفكيك مكان :

162 نفرخراساني ( 122 نفر ساكن مشهد)

- 122 نفر استانهاي ديگر

- 40 نفر ساكن شهرستانهاي استان ميباشند.

-30 نفر فاقد آدرس

با توجه به اينكه رفتارهاي پرخطر منحصر به شهرستان خاصي نميباشد تمام شهرستانها بايستي امكانات مشاوره وآزمايش داوطلبانه ( VCT) را دارا باشند.

آمار وضعيت افراد فعال HIV+تحت پوشش مركز مشاوره بيماريهاي رفتاري وعفوني

مشكلات بيماران به ترتيب اهميت:

1- اعتياد

2- شغل:

پيشنهادات شغلي :

- در اولويت قرارگرفتن افرادHIV+ جهت دريافت وام اشتغال

-گرفتن مدرك فني حرفه اي جهت دريافت وام

-دادن مجوزازطريق شهرداري جهت كار بساط درمكانهاي مختلف شهر

(لازم به ذكراست تاكنون توسط يكي ازخيرين در حدود هفتصد وپنجاه هزارتومان به بيماران HIV+ وام اشتغال داده شده است .)

3- روحي رواني

4- درماني (بخصوص دندانپزشكي )

5- مالي

6- جنسي

7- عوارض بيماري

آمار مراجعين مركز مشاوره در سال 1384:

كل افراد مراجعه كننده به مركز مشاوره در سال 1384تعداد 2081نفر مي باشد كه اكثرا جهت دريافت اطلاعات بوده و يا از بيماران شناخته شده به مركز مي باشند از اين تعداد 932 نفر با سابقه رفتارهاي پر خطر بوده اند كه مشاوره براي آنان صورت پذيرفته است.

مراجعين پر خطر:

نوع رفتار پرخطر:

همانطور كه مشخص ميباشدعامل اعتياد بخصوص تزريقي مهمترين بوده واز تماسهاي جنسي تنها همسر فرد آلوده مثبت شده است.

- از 760 نفرآزمايش شده 450 نفر سابقه تماس جنسي دارند كه 3 نفر HIV مثبت مي باشند ( البته رفتار پر خطر تزريقي نيز داشته اند ) ، از 760 نفر 353 نفرفقط رفتار پر خطر جنسي داشته اند كه هيچكدام HIV مثبت نشده اند!! علت اين امر احتمالا اين است كه اكثرا رفتارهاي جنسي مكرر نداشته اند وبنوعي كم خطر بوده اند.

- خطر خالكوبي خصوصا در زندانها وپادگانها بسيار جديست. 2مورد HIV+ داشته ايم.

- از 760 نفر آزمايش شده 307 نفر سابقه اعتياد داشته كه 24 نفر HIV مثبت شده ؛ از 760 نفر189 نفر فقط اعتياد دارند و سابقه رفتار پر خطر ديگر نداشته كه 20 نفر HIV مثبت مي باشند .

موارد هپاتيت سي در افراد تزريقي بسيار بالاست كه متاسفانه براي پيگيري اين موارد برنامه خاصي وجود ندارد.

سطوح خدماتي:

در استان تنها مركز مشاوره بيماريها خدمات تخصصي به بيماران ارائه ميدهد وهماهنگي هاي لازم رابا ديگر بخشها انجام ميدهد.البته مراكز بهداشت شهرستانها اقدامات اوليه را انجام داده ودر صورت نياز به خدمات تخصصي به مركز مشاوره ارجاع ميدهند.

كلينيكهاي درماني:

تنها مركز مشاوره خدمات درماني تخصصي شامل داروهاي اصلي ايدز راانجام ميدهدولي با بخشهاي مختلف در اين زمينه هماهنگ ميباشد. در موارد لزوم به بستري بخاطر عفونت ايدز بخش عفوني بيمارستان امام رضا(ع) مركز اصلي در اين موارد است.

هماهنگي هاي بينبخشي:

همكاري با بيمارستانها و سطوح تخصصي در خصوص ارجاع موارد مشكوك و پذيرش بيماران ارجاع شده

×همكاري در راه اندازي مراكز مشاوره براي داوطلبين اختياري مشاوره در ارگانهايي كه تمايل به همكاري دارند مانند (هلال احمر و ...)

×نظارت بر نحوه عملكرد پايگاه هاي مشاوره ( مراكز بهداشتي درماني ديگر)

· هماهنگي با مراكز گذري ديگر

· استفاده از بيماران در آموزش دانشجويان وشركت در همايشها

×همكاري در برنامه هاي آموزش عمومي و معرفي مركز

×تشكيل هسته هاي داوطلب (دانش آموزي و دانشجوئي مبارزه با ايدز و اعتياد و استفاده از نيروي جوانان در امر آموزش ، بيماريابي و…)

×تشكيل هسته هاي مردمي (رابطين بهداشت و گروههاي همسان بيماران و..)

× جلب همكاري ساير ارگانها و موسسات در امر حمايت از زنان مبتلا بي سرپرست و خانواده هاي متاثر از HIV

مراكز ديگري كه در ارتباط با مركز مشاوره ميباشند:

· مركز گذري دانشگاه در خواجه ربيع

· مراكز گذري بهزيستي در نوده ودروي

·